Qazaxıstan Nəqliyyat Nazirliyi “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin “Embraer-190” təyyarəsinin qəzasının təhqiqatı ilə bağlı ilkin hesabatı dərc edib. Bu barədə Qazaxıstan Nəqliyyat Nazirliyi məlumat yayıb.
Hesabatda deyilir ki, "Azərbaycan Hava Yolları"na məxsus sərnişin təyyarəsi Bakı–Qroznı marşrutu üzrə müntəzəm reyslər yerinə yetirib.
"2024-cü il dekabrın 27-də Rusiyanın Qroznı aerodromuna iki uğursuz eniş cəhdindən sonra ekipaj Bakıya qayıtmaq qərarına gəlib. Sonra, qara qutudan alınan qeydlərə əsasən, səs bumu qeydə alınıb. Avtopilotun və avtomatik tənzimləyicinin söndürülməsi üçün səsli siqnal işə salınıb. Geri qayıtma prosesi zamanı təyyarənin ilkin idarəetmə sistemləri itirilib. 3-cü hidravlik sistemdə təzyiq 0-a düşüb. 3-cü hidravlik sistemdə mayenin səviyyəsi 0%-ə düşüb. İdarəetmə səthləri sıfır vəziyyətində sabitlənib və uçuşun sonuna qədər bu vəziyyətdə qalıb. Təyyarə meydançasının trim sisteminin nasazlığı qeydə alınıb.
Qəzaya uğrayan Azərbaycan təyyarəsi (Mənbə: Qazaxısan Nəqliyyat Nazirliyi)
Kabinənin depressurizasiyasının (sərnişin bölməsinə xarici havanın daxil olması və nəticədə sərnişin bölməsinin artıq hermetik olmaması-red) başlandığı qeydə alınıb. Həyəcan siqnalı işə salınıb. 1-ci hidravlik sistemdə təzyiq 0-a düşüb. 1-ci hidravlik sistemdə maye səviyyəsi 0%-ə düşüb. Kapitan vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün uçuş heyəti ilə əlaqə saxlayıb: “Salam, nə olub?” Uçuş bələdçisi bildirdi: "İki oturacaq partladı, mən... mmm, sərnişinlər ayağa qalxdıqları üçün keçə bilmirəm, onları yenidə yerləşdirirəm.” Ekipaj təcili eniş üçün Aktaudakı alternativ aerodroma getməyə qərar verib. Təyyarənin göyərtəsində 5 ekipaj üzvü və 62 sərnişin olub. Aviasiya qəzası nəticəsində təyyarənin komandiri, ikinci pilot, baş stüardessa və 35 sərnişin (cəmi 38) həlak olub, 2 stüardessa və 27 sərnişin müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb. Yer səthi ilə toqquşma nəticəsində təyyarə dağılıb və qismən yanıb”, sənəddə qeyd edilir.
Qəzaya uğrayan Azərbaycan təyyarəsi (Mənbə: Qazaxısan Nəqliyyat Nazirliyi)
Bundan əlavə, hesabatda bildirilir ki, komissiya təyyarənin konstruksiyalarına dəyən zərərin ətraflı ekspertizasını davam etdirir.
"Sağ qalan fraqmentlərə ilkin baxış zamanı gövdənin quyruq hissəsində, şaquli stabilizatorda və stabilizatorda, liftdə və sükanda müxtəlif ölçülü və formalı çoxlu və açıq olmayan zədələr aşkar edilib. Analoji zədələr təyyarənin sol mühərrikində və sol qanadında da aşkar edilib. Təyyarədə, eləcə də təyyarənin vahid və komponentlərində bəzi yerlərdə zədələnmələr nizamlı düzbucaqlı formaya malikdir", sənəddə qeyd edilir.
Qəzaya uğrayan Azərbaycan təyyarəsi (Mənbə: Qazaxısan Nəqliyyat Nazirliyi)
Hesabatda deyilir ki, çuxurdan keçən zədələrin vizual təftişi göstərir ki, onlardan bəziləri deşik-deşik, digərləri isə kor deşik olmayan zədələrdir.
Xatırladaq ki, dekabrın 25-də Aktau yaxınlığında Bakı-Qroznı reysini həyata keçirən AZAL-ın sərnişin təyyarəsi məcburi eniş edərkən qəzaya uğrayıb. Təyyarədə 5 ekipaj üzvü də daxil olmaqla, 67 nəfər olub. Qəza nəticəsində 38 nəfər həlak olub, 29 nəfər sağ qalıb.
Braziliya Hərbi Hava Qüvvələrinin Təyyarə Qəzalarının Araşdırma Mərkəzinin (Cenipa) mütəxəssisləri qəzaya uğramış AZAL Hava Yollarına məxsus Embraer 190 təyyarəsinin qara qutularını təhlil ediblər. Təyyarənin uçuş reqistratorlarının (qara qutularının) şifrəsinin açılması 2025-ci il yanvarın 7-də başa çatıb. Təyyarənin şifrəsi açılmış uçuş qeydləri yanvarın 15-də Braziliyadan Qazaxıstana gətirilib.
Qəzaya uğrayan Azərbaycan təyyarəsi (Mənbə: Qazaxısan Nəqliyyat Nazirliyi)
ICAO Konvensiyasına uyğun olaraq qəzanın təhqiqatına Qazaxıstan rəhbərlik edir. İşdə Azərbaycan, Rusiya mütəxəssisləri, beynəlxalq ekspertlər və Embraer şirkətinin nümayəndələri iştirak edib.
Azərbaycan mediası həmçinin Euronews və Reuters Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemindən atılan raketin fəlakətə səbəb olması barədə materiallar dərc edib.
Dekabrın 28-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin faciəvi hadisənin Rusiya hava məkanında baş verdiyinə görə üzr istəyib, həlak olanların ailələrinə başsağlığı verib, yaralananların tezliklə sağalmasını arzulayıb.
Dekabrın 29-da Prezident İlham Əliyev bildirib ki, Rusiya ərazisində, Qroznı şəhəri yaxınlığında Azərbaycanın mülki təyyarəsi kənar təsirə məruz qalaraq zədələnib və idarəetməni praktiki olaraq itirib. Onun sözlərinə görə, təyyarə elektron idaretmə vasitəsi ilə idarəolunmaz hala salınıb.
Bundan başqa, Azərbaycan Prezidenti Rusiyaya qarşı üzr istənilməsini, günahkarların cəzalandırılmasını və kompensasiya verilməsi tələblərini irəli sürüb. Rusiya Prezidenti üzr istəsə də, digər iki tələbin yerinə yetirilib-yetirilməyəcəyi ilə bağlı hələ rəsmi açıqlama yoxdur.